Badlands

Terrence Malick | USA | 1973


January 1, 2012

เปิดบล็อกนี้ทิ้งไว้หนึ่งปีเต็ม ในคราแรกกะว่าจะใช้มันบันทึกประเด็นทางสังคม-การเมืองที่เกิดขึ้นอย่างเข้มข้นและน่าจะเข้าสู่ภาวะจุดเปลี่ยนสำคัญ (ด้วยเหตุนี้จึงตั้งชื่อบล็อกเสียอย่างนั้น) แต่กลับกลายเป็นว่าเป็นตัวเราเองที่เริ่มเฉื่อยเนือยกับภาวะทางการเมือง ซึ่งมาคิดดูอีกทีนั่นน่าจะเพราะการที่สถานการณ์ทางการเมืองมาถึงจุดตัน "ตัน" ตรงที่ว่าความเปลี่ยนแปลงใหญ่ไม่อาจเกิดได้ง่ายๆ สิ่งที่เราคาดหวังให้เปลี่ยนกลับยังคงทรงพลังและดูเหมือนว่าจะเป็นอุปสรรคให้กับการพัฒนาประชาธิปไตยในประเทศนี้ต่อไปอีกระยะไม่น้อย จึงด้วยเหตุนี้ที่เราทำได้แค่แปะโปสเตอร์หนังที่ดูในแต่ละวันลงไว้เฉยๆ ซะงั้น การดูหนังซึ่งเป็นงานอดิเรกเลยกลายเป็นเรื่องหลักในบล็อก (ซึ่งที่จริงก็ไม่มีอะไร) ไปตลอดหนึ่งปีที่ผ่านมา

ขึ้นปีใหม่ เรายังคงติดตามเรื่องการเมือง แต่เหนื่อยหน่ายกับสิ่ง "ล้นเกิน" และไม่จำเป็นสำหรับประชาธิปไตยในประเทศนี้อยู่เหมือนเดิม จึงคิดว่าน่าจะให้บล็อกนี้เกิดประโยชน์แก่ตัวเองบ้าง โดยการควรจะเขียนโน้ตอะไรสั้นๆ ลงไปบ้างเกี่ยวกับหนังที่เพิ่งดูผ่านไป เราเป็นเพียงแค่คนชอบดูหนัง ไม่สามารถจัดตัวเองอยู่ในกลุ่มนักดูหนังประเภท "ฮาร์ดคอร์" ได้ ไม่ได้เรียนและไม่มีความรู้ใดๆ เกี่ยวกับศิลปะและสื่อแขนงนี้ ไม่ได้มีเพื่อนนักดูหนังที่ได้นั่งคุยนั่งถกเถียงกัน ที่จะเขียนบันทึกไว้ก็เพียงแค่อะไรที่ฉุกคิดขึ้นมา เพื่อว่าจะได้ช่วยจำ ในช่วงเวลานี้ซึ่งรู้สึกว่าความจำตัวเองจะด้อยประสิทธิภาพลงทุกวัน...

เริ่มต้นปีใหม่นี้ เราเลือกหนังเรื่องนี้มาดู- Badlands หนังปี 1973 ของเทอร์เรนซ์ มาลิก ที่เลือกหยิบเรื่องนี้นั้นหาได้มีอะไรพิเศษนอกจากเรายังไม่อยากดู The Tree of Life (2011) ซึ่งเพิ่งได้รับปาล์มทองของเขาก็เท่านั้นเอง ซึ่งนั่นก็ไม่รู้ว่าเพราะอะไรเหมือนกัน

เป็นที่รู้กันดีว่ามาลิกนั้นได้ชื่อว่าเป็นผู้กำักับที่เก็บตัวค่อนข้างมาก และนั่นก็รวมถึงการสร้างหนังของเขาด้วย ซึ่งกว่าจะปล่อยแต่ละเรื่องออกมาได้เป็นกินเวลานานโข เราเคยดู Days of Heaven (1978) และ The Thin Red Line (1998) เมื่อนานมาแล้ว หลงลืมรายละเอียดจำนวนมากไปเสียแล้ว แต่รู้สึกว่าจะชอบทั้งสองเรื่องนั้นไม่น้อยเลย

พอได้ย้อนกลับไปดู Badlands ซึ่งเป็นหนังเรื่องแรกของเขา พอจะระลึกได้ว่าลีลาและท่วงทำนองเฉพาะตัวบางประการของเขาปรากฏชัดอยู่ตั้งแต่หนังเรื่องแรกนี้ (แต่ยังไม่แน่ใจว่ามันจะปรากฏอยู่ใน The New World (2005) และ The Tree of Life อยู่อีกบ้างหรือเปล่า) อาทิ งานด้านภาพที่พิถีพิถันและรักที่จะเก็บรายละเอียด ทัศนียภาพและการถ่ายทอดพลังของธรรมชาติ ตัวละครที่ดิ้นรนไขว่คว้าหาสถานที่เฉพาะของตนเอง แนวทางแห่งปัจเจกชนนิยม และการใช้เสียงบรรยายของตัวละคร

เราลองหาข้อมูลย้อนดูหนังเรื่องดังที่สร้างไล่เลี่ยกับ Badlands และเป็นหนังที่ตัวเองเคยดู น่าสนใจดีที่สามารถหยิบยกหนังพวกนี้ออกมา เช่นหนังกลุ่มก่อนหน้าอย่าง Midnight Cowboy (1969), The Sting (1969) Butch Cassidy and the Sundance Kid (1969) และที่สร้างออกมาในปีเดียวกัน เช่น Papillon (1973), Scarecrow (1973), Mean Streets (1973), The Sting (1973) และรวมถึงหนังในตำรวจดุอีกเป็นกะตั๊กในช่วงเวลาเดียวกัน

หนังกลุ่มนี้โดยส่วนใหญ่เป็นหนังในแนวทาง road movie เช่นเดียวกับที่ Badlands ก็สามารถจัดอยู่ในกลุ่มนี้ได้ ขณะเดียวกันที่หนังทั้งหมดนี้เป็นหนังประเภท "ไอ้เกลอ" (ไม่ใช่ "เพื่อนกูรักมึงว่ะ") ที่นำเสนอมิตรภาพอันแน่นแฟ้นของผู้ชายและความเป็นชาย เราไม่ได้รู้ประวัติศาสตร์หนังอเมริกันช่วงนั้นมาก แต่ขอเดาว่าหนังประเภทมิตรภาพระหว่างผู้ชายแท้เหล่านี้น่าจะเป็นปฏิกิริยาต่อการเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิสตรีและเสรีภาพของกลุ่มรักร่วมเพศ

Badlands ของมาลิกซึ่งว่าด้วยการชะตากรรมและการเดินทางของคนนอกกฎหมาย ตัวละครเป็นคู่รักชาย-หญิง มีท่วงทำนองแบบ nostalgia ฯลฯ สร้างขึ้นมาท่ามกลางหนังในกลุ่มดังกล่าวเหล่านั้น เป็นสิ่งที่น่าตั้งคำถามไม่น้อย

เราค่อนข้างสะดุดใจกับวิธีการใช้เสียงบรรยายในหนังเรื่องนี้ และเช่นเดียวกับ Days of Heaven ที่มาลิกให้ผู้หญิงเป็นผู้บรรยายเรื่องราว ขณะที่ผู้ชายเป็นผู้กระทำและกำหนดชะตากรรมของพวกเธอ แต่ผู้ชมกำลังฟังเธอเล่า อย่างไรก็ตามเสียงเล่าใน Badlands ค่อนข้างสร้างความรู้สึกพิกลๆ ให้ตลอดเวลาที่ดูหนัง เพียงแต่เรายังไม่อยากตั้งคำถามและคิดกับมันจริงจัง เดี๋ยวปวดหัว

โน้ตแค่นี้ก่อนสำหรับหนังเรื่องนี้

ชอบในระดับเกือบมาก