The Round-Up

aka Szegénylegények (original title) | Miklós Jancsó | Hungary | 1966

January 3, 2012

เราได้ยินชื่อของ Miklós Jancsó มานานโข ในฐานะผู้กำกับผู้ยิ่งใหญ่แห่งฮังการี แต่เพิ่งจะมาได้ดูหนังของเขาก็วันนี้นี่เอง

Jancsó เริ่มกำกับภาพยนตร์มาตั้งแต่ต้นทศวรรษ 1950 แต่ได้มาเป็นที่รู้จักในระดับสากลก็จาก The Round-Up หนังปี 1966 เรื่องนี้นี่เอง เมื่อหนังได้ไปฉายรอบปฐมทัศน์ที่คานส์ หลังจากนั้นหนังอีกหลายเรื่องของเขาก็เริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้นในวงการหนังนานาชาติและบางเรื่องก็ได้ขึ้นทำเนียบหนังต้องดูในแวดวงผู้ติดตาม world cinema

เราได้ทราบในเบื้องต้นว่าใน The Round-Up นี้ สไตล์เฉพาะตัวหลายประการของเขาที่เป็นที่แซ่ซ้องในเวลาต่อมานั้นยังไม่ได้ปรากฏชัด แต่กระนั้นก็เห็นได้ว่าหนังเรื่องนี้มีอะไรบางอย่างเป็นการ "เฉพาะ" ที่ทำให้ต้องนั่งติดตรึงดูจนจบโดยที่หนังประเภท The Dark Knight ทำให้เราไม่ได้

เราลืมประวัติศาสตร์ยุโรปที่เรียนมาเกือบหมดแล้ว ลองค้นต่อนิดหน่อยได้พบว่า The Round-Up นั้นอ้างอิงจากเหตุการณ์จริงในประวัติศาสตร์ฮังการี โดยจับเหตุการณ์หลังการก่อกบฏที่ล้มเหลวของวีรบุรุษนาม Lajos Kossuth ชายฉกรรจ์จำนวนหนึ่งถูกจับมาคุมขังที่ค่ายนักโทษเพื่อสอบสวนหาผู้นำและสมาชิกของกลุ่มกองโจรที่ให้การสนับสนุน Lajos Kossuth เหตุการณ์ทั้งหมดในเรื่องเกิดขึ้นที่ค่ายนักโทษซึ่งตั้งอยู่กลางที่ราบอันแห้งแล้งว่างเปล่านี้

หนังถ่ายแบบขาว-ดำในระบบซีเนมาสโคป เห็นได้ชัดว่า Miklós Jancsó ผู้กำกับมีมุมมองด้านภาพที่โดดเด่นในการจับเอาความแห้งแล้งของสถานที่ และใบหน้าอันด้านดิบของนักโทษและความเฉยชาของเหล่าทหาร ผู้คุม และผู้สอบสวน ลีลาการเล่าเรื่องที่ปล่อยไหลยิ่งขับให้วิธีการสอบเค้นหานักโทษที่เป็นที่ต้องการตัวและวิธีการใช้อำนาจนั้นเต็มไปด้วยความเย็นชา และยิ่งทำให้สะท้อนใจต่อทั้งความซื่อสัตย์และการตัดสินใจทรยศ

นี่ก็เหลือแหล่แล้วสำหรับการจะชอบและยกย่องภาพยนตร์สักเรื่องหนึ่ง

อาจจะไม่เกี่ยวกับหนังเรื่องนี้สักเท่าไหร่ แต่ตั้งแต่ตอนเปิดเรื่องจนถึงจบหนัง เราดันนึกถึงหนังสือเรื่อง Bandits ของ Eric Hobsbawm ซึ่งเคยถูกบังคับให้อ่านเมื่อนานมาแล้วอยู่เป็นระยะๆ หนังสือเล่มนี้ของ Hobsbawm พิมพ์ปี 1969 อันเป็นช่วงเวลาไล่เลี่ยกันกับ The Round-Up เข้าใจว่าหนังสือและหนังนี้คงไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกันใกล้ชิดหรอก แต่กระนั้นเรารู้สึกว่ามันสามารถส่ง-รับกันได้ดี ดูหนังเรื่องนี้ประกอบการอ่าน Bandits จะสามารถช่วยให้เข้าใจ "โจร" และ "คนนอกกฎหมาย" หลายประเภทที่ Hobsbawm จำแนกไว้ได้ดีไม่น้อย น่าจะนะ